Các trường hợp đặc biệt không cần làm thủ tục hải quan khi giao dịch với doanh nghiệp chế xuất (DNCX)

Theo quy định hiện hành, các giao dịch giữa doanh nghiệp trong nước và doanh nghiệp chế xuất (DNCX) đều phải thực hiện thủ tục hải quan. Tuy nhiên, thực tế vẫn có các trường hợp không làm thủ tục hải quan EPE được pháp luật cho phép nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động thương mại và sản xuất. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn nắm rõ những ngoại lệ đặc biệt này để áp dụng đúng và tránh sai sót.

Nguyên tắc chung về giao dịch với DNCX

Trước khi đi vào các trường hợp ngoại lệ, chúng ta cần hiểu rõ nguyên tắc chung. Theo quy định tại Luật Hải quan và các văn bản hướng dẫn, việc bán hàng hóa cho DNCX được xem như hoạt động xuất khẩu tại chỗ. Điều này có nghĩa là doanh nghiệp phải thực hiện đầy đủ các thủ tục hải quan như khi xuất khẩu ra nước ngoài.

Tại sao lại có quy định như vậy? Bởi vì DNCX hoạt động trong khu vực được coi là nằm ngoài lãnh thổ thuế quan Việt Nam. Hàng hóa đưa vào khu chế xuất được hưởng chế độ miễn thuế nhập khẩu, thuế GTGT... Do đó, để kiểm soát và quản lý, Nhà nước yêu cầu phải có thủ tục hải quan chặt chẽ.

Tuy nhiên, không phải mọi giao dịch với DNCX đều phải tuân theo nguyên tắc này. Có các trường hợp không làm thủ tục hải quan EPE mà doanh nghiệp cần nắm vững.

Để đảm bảo tuân thủ đúng quy định hải quan, đặc biệt với DNCX, doanh nghiệp nên đầu tư hệ thống giám sát chuẩn. Tham khảo ngay tiêu chuẩn kỹ thuật lắp camera hải quan để nắm rõ yêu cầu theo quy định nhà nước.

Các trường hợp ngoại lệ (không cần tờ khai hải quan)

Tại Khoản 1, Điều 74 Thông tư 38/2015/TT-BTC (được sửa đổi, bổ sung bởi Khoản 50, Điều 1 Thông tư 39/2018/TT-BTC), đã quy định các trường hợp mà DNCX và đối tác được lựa chọn thực hiện hoặc không thực hiện thủ tục hải quan. Cụ thể các trường hợp không làm thủ tục hải quan EPE đó là:

Hàng hóa phục vụ đời sống cán bộ, công nhân viên: Văn phòng phẩm, lương thực, thực phẩm, thuốc men…

Đây là một trong các trường hợp không làm thủ tục hải quan EPE, áp dụng nhóm hàng hóa phổ biến nhất. Cụ thể bao gồm:

• Lương thực, thực phẩm: Gạo, mì tôm, thịt, cá, rau củ quả... phục vụ bữa ăn hàng ngày của công nhân viên trong khu chế xuất. Ví dụ, một công ty cung cấp suất ăn công nghiệp cho DNCX hoàn toàn không cần làm tờ khai hải quan cho các lô hàng thực phẩm này.

•  

• Đồ dùng sinh hoạt: Khăn lau, giấy vệ sinh, xà phòng, nước rửa tay... Những vật dụng thiết yếu cho sinh hoạt hàng ngày của người lao động đều được miễn thủ tục.

• Thuốc men, vật tư y tế: Thuốc cảm, thuốc đau đầu, băng gạc, cồn sát trùng... phục vụ cho phòng y tế của doanh nghiệp. Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh các DNCX thường có phòng y tế riêng để chăm sóc sức khỏe cho hàng nghìn công nhân.

• Văn phòng phẩm thông thường: Bút, giấy in, kẹp giấy, băng keo... phục vụ công tác hành chính. Tuy nhiên, cần lưu ý phân biệt với văn phòng phẩm phục vụ sản xuất như nhãn mác sản phẩm, bao bì đóng gói - những thứ này vẫn phải làm thủ tục hải quan.

Sản phẩm phần mềm, dịch vụ: Dịch vụ sửa chữa, bảo trì, phần mềm…

Nhóm thứ hai nằm trong các trường hợp không làm thủ tục hải quan EPE gồm:

• Dịch vụ sửa chữa, bảo trì: Khi DNCX thuê doanh nghiệp trong nước sửa chữa máy móc, bảo trì hệ thống điện, nước, điều hòa - hoàn toàn không cần làm thủ tục hải quan.

• Phần mềm và giải pháp công nghệ: Cung cấp phần mềm quản lý, phần mềm kế toán, thiết kế website, dịch vụ cloud... cho DNCX đều không cần thủ tục hải quan. Trong thời đại số hóa, đây là nhóm dịch vụ ngày càng phát triển mạnh.

• Dịch vụ tư vấn, đào tạo: Tư vấn quản lý, đào tạo nhân sự, tư vấn ISO... cũng nằm trong danh sách. Vì nhiều DNCX thường xuyên thuê các công ty tư vấn trong nước để nâng cao năng lực quản lý và kỹ năng cho nhân viên.

• Dịch vụ vệ sinh công nghiệp: Làm sạch nhà xưởng, thu gom rác thải sinh hoạt (không phải rác thải sản xuất) cũng được miễn thủ tục hải quan.

Lưu ý quan trọng: Nếu dịch vụ có kèm theo việc cung cấp vật tư, thiết bị phục vụ sản xuất thì phần vật tư đó vẫn phải làm thủ tục hải quan riêng.

Hàng hóa không phục vụ sản xuất: Vật liệu xây dựng, hàng hóa tiêu dùng...

Cũng theo quy định tại khoản 1, điều 74 Thông tư 38/2015/TT-BTC, các trường hợp đặc biệt về thuế GTGT khi bán hàng hóa, dịch vụ cho Doanh nghiệp chế xuất (DNCX) còn áp dụng cho nhóm hàng hóa sau:

Vật liệu xây dựng không phục vụ sản xuất

Xi măng, gạch ống, gạch thẻ, cát xây dựng, đá dăm, thép phi, thép hình, ống nước, dây điện, sơn tường, gạch men, thiết bị vệ sinh... Tuy nhiên, có một điều kiện là chỉ áp dụng khi mua từ nội địa để xây dựng các công trình phục vụ điều hành bộ máy văn phòng và sinh hoạt của cán bộ, công nhân.

Cụ thể những công trình nào? Căng tin công nhân, nhà nghỉ tập thể, phòng y tế, văn phòng hành chính, nhà kho lưu trữ tài liệu, khu vui chơi giải trí, sân thể thao... Nhưng không bao gồm nhà xưởng sản xuất, kho chứa nguyên liệu sản xuất hay bất kỳ công trình nào trực tiếp phục vụ hoạt động chế xuất.

Hàng tiêu dùng đặc biệt

Các trường hợp không làm thủ tục hải quan EPE, nhóm hàng tiêu dùng mà pháp luật quy định cụ thể - đó là đồ bảo hộ lao động. Bao gồm quần áo bảo hộ, mũ bảo hiểm, giày ủng an toàn, găng tay chống cắt, khẩu trang phòng độc, kính bảo hộ...

Điểm đáng lưu ý là những đồ bảo hộ này phải thực sự phục vụ cho an toàn lao động trong các hoạt động không phải sản xuất. Chẳng hạn như bảo hộ cho nhân viên bảo vệ, lái xe, nhân viên vệ sinh, bảo trì hạ tầng... Còn nếu đồ bảo hộ cho công nhân trực tiếp sản xuất thì vẫn phải làm thủ tục hải quan đầy đủ.

Hàng tiêu dùng sinh hoạt khác

Quạt điện, bàn ghế văn phòng, tủ lạnh mini cho phòng nghỉ, máy lọc nước, cây cảnh trang trí, thảm trải sàn văn phòng... Tất cả đều được miễn thủ tục hải quan với điều kiện chỉ phục vụ cho hoạt động điều hành và sinh hoạt.

Điện, nước

Dịch vụ công cộng cơ bản như điện lưới quốc gia, nước sạch từ các công ty cấp nước là các trường hợp không làm thủ tục hải quan EPE. Bởi chúng là dịch vụ thiết yếu, không thể thiếu đối với mọi doanh nghiệp do đó chúng

Hàng hóa đã nộp đủ thuế

Căn cứ khoản 2 Điều 74 Thông tư 38/2015/TT-BTC (được sửa đổi bởi khoản 50 Điều 1 Thông tư 39/2018/TT-BTC), hàng hóa DNCX nhập khẩu từ nước ngoài đã nộp đầy đủ thuế hoặc hàng hóa mua từ nội địa đã nộp đủ thuế như doanh nghiệp thông thường thì khi trao đổi, mua bán không phải làm thủ tục hải quan.

Lưu ý quan trọng về thuế GTGT trong các trường hợp này

Mặc dù không phải làm thủ tục hải quan, doanh nghiệp vẫn cần đặc biệt chú ý về vấn đề thuế GTGT. Đây là điểm mà nhiều doanh nghiệp thường nhầm lẫn và dẫn đến rủi ro về thuế.

Theo quy định tại Thông tư 219/2013/TT-BTC, để được áp dụng thuế suất GTGT 0% khi bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ cho DNCX, doanh nghiệp nội địa cần đáp ứng các điều kiện về hồ sơ, chứng từ.

• Trường hợp có tờ khai hải quan: Bộ hồ sơ đầy đủ bao gồm:

  • Hợp đồng mua bán/cung cấp dịch vụ.

  • Hóa đơn GTGT ghi rõ thuế suất 0%.

  • Chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt qua ngân hàng.

  • Tờ khai hải quan (bản xuất khẩu) đã được thông quan.

• Trường hợp thuộc diện không cần tờ khai hải quan: Tờ khai hải quan được thay thế bằng các chứng từ khác để chứng minh giao dịch là có thật và hợp lệ. Cụ thể, bộ hồ sơ cần có:

  • Hợp đồng mua bán/cung cấp dịch vụ: Hợp đồng phải nêu rõ bên mua là DNCX, địa điểm giao hàng là tại DNCX.

  • Hóa đơn GTGT (hoặc hóa đơn bán hàng): Ghi rõ tên, địa chỉ, mã số thuế của bên bán và bên mua (DNCX), tên hàng hóa/dịch vụ, số lượng, đơn giá và áp dụng thuế suất GTGT 0%.

  • Chứng từ thanh toán qua ngân hàng: Bắt buộc đối với các giao dịch có giá trị từ 20 triệu đồng trở lên.

  • Phiếu xuất kho/biên bản giao nhận hàng hóa: Chứng minh hàng hóa đã được giao và nhận tại DNCX.

  • Đối với dịch vụ: Để chứng minh bên mua là DNCX, doanh nghiệp cung cấp dịch vụ nên có thêm bản sao Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư của đối tác, trong đó thể hiện rõ đây là một DNCX.

Nếu thiếu một trong các chứng từ trên, đặc biệt là chứng từ thanh toán qua ngân hàng và hóa đơn hợp lệ, cơ quan thuế sẽ có cơ sở để bác bỏ việc áp dụng thuế suất 0% và tiến hành truy thu thuế.

Bên cạnh thông tin về thuế, trong các doanh nghiệp chế xuất xuất khẩu việc tuân thủ quy định giám sát hải quan là vô cùng quan trọng. Hãy tham khảo ngay quy trình lắp đặt camera hải quan theo chuẩn hải quan tại Nhật Thực để đảm bảo hệ thống an ninh vận hành chính xác và hiệu quả nhất.

Rủi ro nếu không hiểu rõ quy định

Việc không nắm vững các quy định về thủ tục hải quan và thuế GTGT khi giao dịch với DNCX có thể dẫn đến nhiều hậu quả nghiêm trọng:

• Phạt vi phạm hành chính về hải quan và thuế: Xử phạt vi phạm hành chính theo Nghị định 102/2021/NĐ-CP và mới nhất là Nghị định 189/2025/NĐ-CP. Mức phạt có thể từ vài triệu đến hàng chục triệu đồng tùy vào tính chất và mức độ vi phạm.

• Bị truy thu thuế: Nếu doanh nghiệp nội địa xuất hóa đơn 0% cho DNCX trong các trường hợp không cần tờ khai hải quan nhưng không chuẩn bị đủ bộ hồ sơ thay thế, cơ quan thuế khi thanh tra, kiểm tra sẽ ấn định lại mức thuế suất thông thường (thường là 8% hoặc 10%) trên toàn bộ doanh thu của các giao dịch đó. Số tiền truy thu có thể lên đến hàng tỷ đồng.

• Phạt chậm nộp thuế: Cùng với việc bị truy thu, doanh nghiệp sẽ phải nộp tiền phạt chậm nộp, được tính bằng 0,03%/ngày trên số tiền thuế truy thu.

• Gián đoạn hoạt động kinh doanh: Trong trường hợp vi phạm nghiêm trọng, hàng hóa có thể bị tạm giữ, hoạt động giao dịch với DNCX bị đình chỉ cho đến khi khắc phục vi phạm.

• Chi phí phát sinh: Ngoài tiền phạt, doanh nghiệp còn phải chi trả cho việc làm lại hồ sơ, thuê tư vấn và thời gian giải quyết các vấn đề phát sinh.

Trên đây là tổng hợp chi tiết về các trường hợp không làm thủ tục hải quan EPE theo quy định hiện hành. Nếu bạn còn vướng mắc trong quá trình thực hiện hoặc cần tư vấn cụ thể cho từng trường hợp, hãy liên hệ ngay với Nhật Thực để được hỗ trợ nhanh chóng, chính xác và chuyên nghiệp. Đối với các doanh nghiệp chế xuất, dịch vụ lắp đặt camera EPE là giải pháp không thể thiếu để đảm bảo yêu cầu giám sát theo quy định của hải quan. Nhật Thực là đơn vị uy tín trong lĩnh vực lắp đặt hệ thống giám sát chuẩn hải quan, giúp doanh nghiệp hoạt động hiệu quả, tuân thủ đúng pháp luật. 

---

Thông tin liên hệ Công Ty Nhật Thực
Tên công ty: Công Ty Cổ Phần Công Nghệ Nhật Thực
Địa chỉ: 100B Nguyễn Lương Bằng, Kiến An, Hải Phòng
Số điện thoại: 0946.79.81.83 / 0989.132.626
Email: info@nhatthuc.com.vn
Website: nhatthuc.com.vn