Hướng dẫn chi tiết thủ tục xuất khẩu cho Doanh nghiệp chế xuất (DNCX)

Quy định chung về xuất khẩu đối với DNCX

Hoạt động xuất khẩu của DNCX có những đặc điểm riêng biệt so với các loại hình doanh nghiệp khác, do tính chất nằm trong khu phi thuế quan và mục đích sản xuất để xuất khẩu. Việc hiểu rõ những quy định này là nền tảng để thực hiện các thủ tục một cách chính xác.

Sản phẩm của DNCX được xem là hàng xuất khẩu

Theo quy định của pháp luật Việt Nam, các sản phẩm được sản xuất bởi DNCX, dù bán ra nước ngoài hay bán vào thị trường nội địa, đều được coi là hàng hóa xuất khẩu. Điều này có ý nghĩa quan trọng trong việc áp dụng chính sách thuế và thủ tục hải quan:

• Được hưởng ưu đãi thuế: Hàng hóa xuất khẩu của DNCX thường được áp dụng thuế suất Thuế Giá trị gia tăng (VAT) 0%, hoặc thuộc đối tượng không chịu thuế VAT. Điều này giúp DNCX không phải gánh chịu chi phí thuế VAT đầu ra, góp phần giảm giá thành sản phẩm và tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

• Chịu sự kiểm soát hải quan: Mọi hoạt động xuất khẩu từ DNCX đều phải chịu sự kiểm tra, giám sát của cơ quan hải quan, tương tự như hàng hóa xuất khẩu từ nội địa ra nước ngoài. Điều này đảm bảo tính minh bạch và chống gian lận thương mại, cũng như việc tuân thủ các quy định về quản lý hàng hóa phi thuế quan.

• Yêu cầu về hồ sơ và thủ tục: Dù xuất khẩu đi đâu, DNCX vẫn cần chuẩn bị đầy đủ hồ sơ và thực hiện các bước khai báo hải quan theo quy định như một lô hàng xuất khẩu thông thường.

Hoạt động xuất khẩu của DNCX được chia thành hai hình thức chính, mỗi hình thức có những thủ tục và quy định riêng biệt cần lưu ý:

• Xuất khẩu ra nước ngoài (Export to overseas): Đây là mục đích chính yếu của DNCX. Sản phẩm hoàn chỉnh được vận chuyển ra khỏi lãnh thổ Việt Nam để tiêu thụ tại các thị trường quốc tế.

  • Thủ tục: Giống như các lô hàng xuất khẩu thông thường từ nội địa, DNCX cần thực hiện khai báo tờ khai xuất khẩu điện tử, xuất trình chứng từ (hóa đơn, phiếu đóng gói, vận đơn, C/O nếu có), và chịu sự kiểm tra, giám sát của hải quan tại cửa khẩu xuất.

  • Mã loại hình: Thường sử dụng các mã loại hình xuất khẩu tương ứng như B11 (xuất kinh doanh), E62 (xuất sản phẩm của DNCX).

  • Ưu đãi: Sản phẩm xuất khẩu ra nước ngoài của DNCX luôn được hưởng các chính sách ưu đãi về thuế như VAT 0%.

• Xuất khẩu vào thị trường nội địa (Domestic sale): Trong một số trường hợp, DNCX được phép bán sản phẩm hoặc phế liệu, phế phẩm vào thị trường nội địa Việt Nam. Tuy nhiên, bản chất của giao dịch này vẫn được xem là "xuất khẩu" từ khu phi thuế quan vào nội địa.

  • Thủ tục: Giao dịch này về bản chất là một hoạt động mua bán giữa DNCX (bên bán) và doanh nghiệp nội địa (bên mua). Theo quy định, doanh nghiệp nội địa phải làm thủ tục nhập khẩu như một lô hàng nhập khẩu từ nước ngoài, và DNCX phải làm thủ tục xuất khẩu.

  • Nghĩa vụ thuế: Khi bán vào nội địa, hàng hóa của DNCX sẽ phải chịu các loại thuế nhập khẩu, thuế VAT (nếu có) do doanh nghiệp nội địa (bên mua) phải nộp, tương tự như việc nhập khẩu hàng từ nước ngoài. Các chính sách miễn thuế dành cho DNCX sẽ không còn được áp dụng cho hàng hóa này khi chúng được đưa vào tiêu thụ trong nội địa.

  • Quy định cụ thể: Việc bán hàng hóa vào nội địa từ DNCX được điều chỉnh bởi các văn bản như Nghị định 18/2021/NĐ-CP và các thông tư hướng dẫn, với các điều kiện và thủ tục rất rõ ràng về việc chuyển đổi mục đích sử dụng.

Các bước thực hiện thủ tục xuất khẩu cho DNCX

Để một lô hàng được xuất khẩu thành công từ DNCX, doanh nghiệp cần tuân thủ một quy trình gồm nhiều bước quan trọng, từ chuẩn bị hồ sơ đến khi hàng hóa rời khỏi lãnh thổ.

Chuẩn bị hồ sơ xuất khẩu

Chuẩn bị đầy đủ và chính xác hồ sơ là yếu tố then chốt giúp quá trình thông quan diễn ra thuận lợi. DNCX cần chuẩn bị các chứng từ sau:

• Hợp đồng mua bán (Sales Contract/Purchase Order): Bản sao hoặc bản chụp có đóng dấu sao y bản chính của DNCX. Đây là căn cứ pháp lý cho việc bán hàng.

• Hóa đơn thương mại (Commercial Invoice): Bản gốc hoặc bản sao có đóng dấu DNCX. Chi tiết về hàng hóa, số lượng, đơn giá, tổng giá trị. Đây là chứng từ quan trọng để xác định giá trị lô hàng.

• Phiếu đóng gói (Packing List): Liệt kê chi tiết số lượng kiện, trọng lượng tịnh/tổng, kích thước của từng kiện hàng. Phiếu này giúp hải quan và đơn vị vận chuyển kiểm tra, đối chiếu hàng hóa.

• Vận đơn (Bill of Lading - B/L hoặc Air Waybill - AWB): Là chứng từ vận tải do hãng tàu hoặc hãng hàng không cấp, xác nhận việc nhận hàng để vận chuyển và làm bằng chứng của hợp đồng vận chuyển.

• Giấy giới thiệu/Giấy ủy quyền: Nếu người làm thủ tục không phải là đại diện pháp luật của DNCX.

• Giấy chứng nhận xuất xứ (Certificate of Origin - C/O): Bản gốc nếu bên nhập khẩu yêu cầu để hưởng ưu đãi thuế quan tại nước nhập khẩu, hoặc theo yêu cầu của hợp đồng. Việc này đòi hỏi DNCX phải tuân thủ các quy tắc xuất xứ cụ thể.

• Các chứng từ khác: Tùy thuộc vào loại hàng hóa và yêu cầu của nước nhập khẩu hoặc các quy định về quản lý chuyên ngành (ví dụ: giấy phép xuất khẩu đối với hàng hóa lưỡng dụng, chứng nhận kiểm dịch thực vật/động vật, chứng nhận khử trùng...).

Việc thiếu sót hoặc sai lệch thông tin trong bộ hồ sơ này có thể dẫn đến việc tờ khai bị từ chối, hàng hóa bị giữ lại và phát sinh chi phí lưu kho, lưu bãi.

Khai báo hải quan điện tử

Sau khi có đầy đủ hồ sơ, DNCX (hoặc đơn vị dịch vụ hải quan) sẽ tiến hành khai báo điện tử thông qua hệ thống VNACCS/VCIS của Tổng cục Hải quan.

• Sử dụng phần mềm khai báo: Doanh nghiệp sẽ dùng phần mềm chuyên dụng để nhập liệu thông tin từ bộ hồ sơ vào hệ thống, bao gồm các thông tin về người xuất khẩu, người nhập khẩu, mô tả hàng hóa, số lượng, trị giá, điều kiện giao hàng, phương tiện vận tải.

• Chọn loại hình xuất khẩu phù hợp: DNCX cần chọn đúng mã loại hình xuất khẩu theo quy định hiện hành (ví dụ: B11 cho xuất kinh doanh, E52 cho xuất sản phẩm gia công, E62 cho xuất sản phẩm sản xuất xuất khẩu...) để đảm bảo áp dụng đúng chính sách và quy trình.

• Kiểm tra và truyền tờ khai: Sau khi nhập liệu, tờ khai cần được kiểm tra kỹ lưỡng về tính chính xác, đầy đủ và hợp lệ trước khi chính thức truyền đến hệ thống hải quan.

• Nhận phản hồi và phân luồng: Hệ thống sẽ tự động phản hồi kết quả phân luồng cho tờ khai:

  • Luồng xanh: Tờ khai được thông quan tự động.

  • Luồng vàng: Tờ khai cần kiểm tra hồ sơ giấy.

  • Luồng đỏ: Tờ khai cần kiểm tra cả hồ sơ giấy và kiểm tra thực tế hàng hóa.

Đối với các tờ khai luồng vàng hoặc luồng đỏ, DNCX (hoặc đại diện được ủy quyền) cần mang bộ hồ sơ giấy đến chi cục hải quan tại cảng/cửa khẩu để làm thủ tục tiếp theo.

• Xuất trình hồ sơ: Cán bộ hải quan sẽ kiểm tra tính đầy đủ, hợp lệ của bộ hồ sơ giấy so với thông tin đã khai báo điện tử.

• Kiểm hóa (nếu có): Đối với tờ khai luồng đỏ, hàng hóa sẽ được kiểm tra thực tế tại địa điểm kiểm hóa (cảng, ICD, hoặc kho của DNCX nếu đáp ứng điều kiện). Quá trình này nhằm đối chiếu hàng hóa với khai báo.

• Nộp thuế (nếu có): Hầu hết các lô hàng xuất khẩu của DNCX đều được miễn thuế. Tuy nhiên, trong một số trường hợp đặc biệt (ví dụ: hàng hóa xuất khẩu không đúng loại hình được miễn thuế, hoặc các loại thuế khác ngoài thuế xuất khẩu), có thể phát sinh nghĩa vụ nộp thuế.

• Thanh lý tờ khai: Sau khi hoàn tất các bước kiểm tra và nộp thuế (nếu có), tờ khai sẽ được thanh lý trên hệ thống và hàng hóa được phép xuất đi.

Quy trình vận chuyển và giao hàng

Sau khi hàng hóa được thông quan, DNCX cần phối hợp chặt chẽ với các đơn vị logistics để vận chuyển và giao hàng đến đối tác.

• Lập biên bản bàn giao: Khi hàng rời khỏi DNCX để ra cảng/cửa khẩu, cần có biên bản bàn giao hàng hóa cho đơn vị vận chuyển, có chữ ký xác nhận của hải quan giám sát (nếu có yêu cầu).

• Vận chuyển ra cảng/cửa khẩu: Hàng hóa được vận chuyển đến cảng biển, sân bay, hoặc cửa khẩu biên giới. Cần lưu ý các quy định về vận chuyển hàng hóa xuất khẩu, đặc biệt là các loại hàng hóa có điều kiện hoặc yêu cầu giám sát đặc biệt.

• Thực hiện các thủ tục tại cảng/sân bay: Hoàn tất các thủ tục tại cảng/sân bay như hạ bãi, đóng phí, làm thủ tục hải quan tại cửa khẩu (nếu chưa hoàn tất), và xếp hàng lên phương tiện vận tải quốc tế.

Hồ sơ, chứng từ cần thiết cho hàng xuất khẩu DNCX

Việc chuẩn bị hồ sơ xuất khẩu cho DNCX đòi hỏi sự chính xác và tuân thủ cao, đặc biệt là khi liên quan đến các chính sách ưu đãi và Hiệp định thương mại tự do.

Chi tiết từng loại giấy tờ

Dưới đây là danh sách chi tiết các giấy tờ cần thiết và những lưu ý về tính pháp lý của chúng:

• Tờ khai hải quan xuất khẩu: Bản điện tử (đã truyền và được hệ thống chấp nhận) và bản in (nếu tờ khai phân luồng vàng/đỏ).

• Hợp đồng mua bán (Sales Contract/Purchase Order): Bản sao có đóng dấu DNCX.

• Hóa đơn thương mại (Commercial Invoice): Bản gốc hoặc bản sao có đóng dấu DNCX.

• Phiếu đóng gói (Packing List): Bản gốc hoặc bản sao có đóng dấu DNCX.

• Vận đơn (Bill of Lading/Air Waybill): Bản gốc hoặc bản sao có đóng dấu DNCX.

• Giấy giới thiệu/Giấy ủy quyền: Cho người làm thủ tục.

• Giấy phép xuất khẩu (nếu có): Đối với hàng hóa thuộc diện quản lý chuyên ngành hoặc hàng hóa lưỡng dụng.

• Biên bản bàn giao hàng hóa: Giữa DNCX và đơn vị vận chuyển, có thể cần xác nhận của hải quan quản lý DNCX.

• Các chứng từ khác: Chứng nhận chất lượng (CQ), chứng nhận kiểm dịch, chứng nhận khử trùng, kiểm tra nhà nước về chất lượng (nếu có yêu cầu từ nước nhập khẩu hoặc quy định pháp luật).

Đặc biệt lưu ý về Giấy chứng nhận xuất xứ (C/O) và các Hiệp định thương mại tự do (FTA)

C/O là một chứng từ cực kỳ quan trọng đối với hàng xuất khẩu, đặc biệt là khi DNCX muốn giúp đối tác nhập khẩu được hưởng ưu đãi thuế quan tại nước đến.

• Tầm quan trọng của C/O: C/O xác nhận nguồn gốc xuất xứ của hàng hóa, là cơ sở để hàng hóa được hưởng mức thuế ưu đãi (ví dụ: 0%) theo các Hiệp định thương mại tự do (FTA) mà Việt Nam là thành viên (như EVFTA, CPTPP, RCEP, AKFTA...). Việc có C/O hợp lệ giúp sản phẩm của DNCX cạnh tranh hơn về giá tại thị trường nhập khẩu.

• Quy tắc xuất xứ (ROO): Để được cấp C/O, hàng hóa phải đáp ứng các quy tắc xuất xứ cụ thể của từng FTA (ví dụ: hàm lượng giá trị khu vực - RVC, chuyển đổi mã HS - CTC, hoặc quy trình sản xuất cụ thể). DNCX cần hiểu rõ các quy tắc này để đảm bảo sản phẩm đủ điều kiện.

• Thủ tục xin cấp C/O: DNCX cần chuẩn bị bộ hồ sơ đầy đủ (đơn đề nghị cấp C/O, tờ khai hải quan, hóa đơn, B/L, bảng kê chi tiết nguyên liệu, quy trình sản xuất, định mức tiêu hao) và nộp cho các cơ quan có thẩm quyền cấp C/O (ví dụ: Bộ Công Thương, VCCI).

Ngoài các bước thủ tục chính, DNCX cần đặc biệt chú ý đến một số quy định và tình huống đặc biệt để đảm bảo tuân thủ tuyệt đối.

Thủ tục xuất trả hàng hóa nhập khẩu (nếu có)

Trong quá trình hoạt động, DNCX có thể cần xuất trả các loại hàng hóa đã nhập khẩu nhưng không sử dụng, không đạt yêu cầu, hoặc là hàng mẫu/tạm nhập.

• Hàng hóa không đạt chất lượng/không đúng quy cách: Nếu nguyên liệu, vật tư nhập khẩu không đạt chất lượng hoặc không đúng quy cách như hợp đồng, DNCX có thể cần xuất trả lại cho nhà cung cấp nước ngoài. Thủ tục này phải được thực hiện theo quy định của hải quan về tái xuất.

• Hàng mẫu, hàng hóa tạm nhập để sửa chữa/gia công: Các mặt hàng này sau khi hoàn thành mục đích tạm nhập (ví dụ: sửa chữa xong, gia công xong) phải được tái xuất đúng thời hạn quy định.

• Phế liệu, phế phẩm không được phép bán nội địa: Một số loại phế liệu, phế phẩm không thể bán vào nội địa hoặc doanh nghiệp muốn tái xuất để xử lý. Thủ tục này cũng cần được thực hiện cẩn trọng.

Việc xuất trả các loại hàng hóa này đều phải thông qua thủ tục hải quan, khai báo đúng loại hình và chịu sự giám sát.

Các quy định về giám sát hải quan khi hàng rời khỏi khu phi thuế quan

DNCX được coi là khu phi thuế quan, do đó, mọi hàng hóa khi rời khỏi khu vực này đều chịu sự kiểm soát chặt chẽ của hải quan, dù là xuất ra nước ngoài hay bán vào nội địa.

• Giám sát tại cổng DNCX: Hàng hóa phải đi qua cổng kiểm soát của DNCX, nơi có cán bộ hải quan hoặc hệ thống camera giám sát. Thông tin về lô hàng (số tờ khai, số lượng, loại hàng) phải được khớp với lệnh cho phép xuất kho.

• Niêm phong hải quan: Đối với một số loại hàng hóa hoặc tùy theo rủi ro, cơ quan hải quan có thể yêu cầu niêm phong hải quan đối với phương tiện vận chuyển để đảm bảo hàng hóa không bị thay đổi trong quá trình vận chuyển từ DNCX ra cảng/cửa khẩu.

• Đối chiếu thông tin: Tại cửa khẩu xuất, thông tin trên tờ khai và seal niêm phong (nếu có) sẽ được đối chiếu để xác nhận hàng hóa hợp lệ trước khi được phép xuất cảnh.

Việc không tuân thủ các quy định về giám sát có thể dẫn đến việc hàng hóa bị giữ lại, chậm trễ thông quan, hoặc bị xử phạt hành chính.

Thủ tục xuất khẩu DNCX là một quy trình đòi hỏi sự chính xác, am hiểu sâu rộng về pháp luật và sự chuẩn bị kỹ lưỡng về hồ sơ, chứng từ. Việc tuân thủ đúng quy trình không chỉ giúp DNCX thông quan hàng hóa nhanh chóng, mà còn giảm thiểu rủi ro pháp lý, tránh phát sinh chi phí không đáng có và duy trì uy tín doanh nghiệp trên thị trường quốc tế. Đặc biệt, việc nắm vững các quy tắc về C/O và tận dụng các FTA sẽ giúp sản phẩm của bạn gia tăng lợi thế cạnh tranh.

Trong bối cảnh quy định ngày càng chặt chẽ và phức tạp, việc lựa chọn một đối tác cung cấp dịch vụ hải quan chuyên nghiệp là một khoản đầu tư thông minh, giúp DNCX an tâm tập trung vào hoạt động sản xuất kinh doanh cốt lõi.

Nhật Thực tự hào là đơn vị hàng đầu với đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm, am hiểu sâu sắc về pháp luật hải quan và quy trình DNCX. Chúng tôi không chỉ hỗ trợ các thủ tục xuất nhập khẩu mà còn cung cấp các giải pháp toàn diện như hoàn thuế DNCX, tư vấn về hàng gia công, và các vấn đề khác liên quan. Nhật Thực cam kết đồng hành cùng doanh nghiệp bạn vượt qua mọi thách thức trong quy trình xuất khẩu hàng DNCX, đảm bảo hiệu quả và tuân thủ tuyệt đối.

Liên hệ Nhatthuc.com.vn ngay hôm nay để nhận tư vấn chuyên sâu và giải pháp phù hợp nhất cho doanh nghiệp của bạn!

---

Thông tin liên hệ Công Ty Nhật Thực
Tên công ty: Công Ty Cổ Phần Công Nghệ Nhật Thực
Địa chỉ: 100B Nguyễn Lương Bằng, Kiến An, Hải Phòng
Số điện thoại: 0946.79.81.83 / 0989.132.626
Email: info@nhatthuc.com.vn
Website: nhatthuc.com.vn